Inflúensa er veira sem gengur í faröldrum ár hvert. Hægt er að rekja u.þ.b. 290.000- 650.000 dauðsföll á ári og enn fleiri sjúkrahúsinnlagnir. Eitt þekktasta dæmið um inflúensufaraldur er Spænska veikin.
Efnisyfirlit
Smit
Inflúensa smitast við náin samskipti við smitaða einstaklinga. Veiran smitast með munnvatnsúða og snertismiti.
Einkenni
Einkenni eru oftast mun meiri en einkenni venjulegs kvefs. Helstu einkenni eru hár hiti, þurr og sár hósti, hálssærindi, sár höfuðverkur, miklir beinverkir og mikil þreyta. Flestir ná sér á u.þ.b. tveimur vikum en sumir fá berkjubólgu eða lungnabólgu.
Hverja á að bólusetja
Flestir ættu að láta bólusetja sig en sérstaklega eldra fólk, einstaklingar með skert ónæmiskerfi eða langvinna sjúkdóma eins og t.d. astma eða hjartasjúkdóma. Einnig ættu starfsmenn sem vinna í nánum samskiptum við aðra, skólafólk og þeir sem telja sig ómissandi til vinnu, að láta bólusetja sig.
Hvenær á að bólusetja
Algengasti tími inflúensufaraldra á Íslandi er frá október til mars. Því er algengast að bólusetningar fari fram í október, nóvember og desember.
Hverja á ekki að bólusetja
Frábendingar við bólusetningu eru ofnæmi fyrir einhverjum af innihaldsefnum t.d. eggjum, neómýsíni eða formaldehýði.
Veldur bólusetning veikindum
Bólusetning veldur sjaldnast veikindum. Allmargir fá þrota og roða á stungustað og u.þ.b. 5-10% fá væga beinverki eða höfuðverk.
Hvernig virkar bólusetning
Dauðum inflúensuveirum er sprautað undir húð eða í vöðva. Við það virkjast ónæmiskerfið og myndar mótefni gegn viðkomandi veirum. Það tekur bóluefnið u.þ.b. tvær vikur að ná fullri virkni.
Hversu oft þarf að bólusetja
Inflúensuveiran breytist milli ára og því þarf nýtt bóluefni og bólusetningu á hverju ári.
Góð ráð
Forðist náin samskipti við þá sem eru veikir eða með hósta.
Hóstið og hnerrið ekki út í loftið, notið frekar olnbogabótina.
Munið handþvott, sérstaklega eftir að þið hafið hóstað eða hnerrað í lófann.
Gangi ykkur vel!
Höfundur greinar
Brynhildur Dóra Borgarsdóttir, hjúkrunarfræðingur
Allar færslur höfundar